Chia vùng là kỹ thuật quan trọng và hữu ích trong thiết kế hệ thống Permaculture. Các vùng được quy hoạch dựa trên nhu cầu tiếp cận của con người và tính hiệu quả của năng lượng, tài nguyên. Vùng được sử dụng và cần quản lý nhiều sẽ ở gần hơn, vùng không cần hoặc cần ít can thiệp của con người sẽ ở xa chúng ta hơn.
Tuy nhiên, đây chỉ là những khái niệm cơ bản mà không phải là xác định địa giới cố định cho từng vùng. Các vùng thay đổi, chuyển dịch lẫn nhau tùy thuộc vào nhu cầu của chúng ta. Nghĩa là những vùng này không phải theo nguyên tắc bất di bất dịch.
Các vùng này được đánh số từ 0 đến 5:
Vùng 0
Vùng 0 là nơi bạn bắt đầu. Đây là ngôi nhà của bạn, là nơi bạn sống, trung tâm của các hoạt động. Vùng này cần được thiết kế để giảm nhu cầu tiêu dùng nước và năng lượng, thu nhận tài nguyên như mưa, gió và nắng một cách hiệu quả; và tạo nên một môi trường hài hòa, bền vững để sống, làm việc và nghỉ ngơi.
Vùng 1
Vùng 1 là khu vực gần nhà nhất. Đây là nơi chúng ta sẽ xây dựng vườn và trang trại. Vùng 1 có liên hệ cộng sinh đối với người dân và các hoạt động của vùng 0. Các yếu tố trong vùng này đòi hỏi phải thường xuyên chú ý, hoặc thường xuyên ghé thăm, như trồng rau, cây thảo mộc, nhà kính, thùng phân compost,…
Vùng 2
Vùng 2 là khu vực được sử dụng khá thường xuyên. Đây là nơi chứa các yếu tố lớn hơn và ít khai thác đến hơn nhưng vẫn cần được chăm sóc thường xuyên như rau củ dài ngày và lâu năm, vườn cây ăn quả, tổ ong, ao hay chuồng gia súc, gia cầm.
Vùng 3
Vùng 3 bắt đầu là khu vực cần ít sự chăm sóc hơn. Đây là nơi chứa các yếu tố: cây lương thực chính, vườn cây ăn quả, hoặc cây cao, đồng cỏ và vùng rìa để chăn thả gia súc, cây lớn làm thức ăn cho động vật, đập nhỏ để trữ nước và là nguồn nước cho động vật. Thảm thực vật sẽ được dùng để che phủ trong vùng này. Cây trồng ở đây không cần cắt tỉa, và trong mùa thu hoạch, chúng ta sẽ cần dành nhiều thời gian ở đây hơn mỗi lần ghé thăm.
Vùng 4
Vùng 4 là khu vực chúng ta chỉ quản lý một phần. Đây là nơi thích hợp để các loài cây rau quả dại phát triển, và trồng các loại cây lấy gỗ, là nơi động vật kiếm ăn và đồng cỏ chăn thả. Vùng này là khu vực bán hoang dã, rừng sẽ được kiểm soát một cách tự nhiên và tạo điều kiện có thể tiếp tục tái sinh.
Vùng 5
Vùng 5 là khu vực hoang dã và hoàn toàn không có sự can thiệp của con người. Đây chính xác là vùng chúng ta không-làm-gì-cả và để tự nhiên sinh tồn phát triển theo cách của nó. Ở nơi đây, chúng ta trở thành người chiêm ngưỡng tự nhiên trong những hình thái thuần khiết, nơi chúng ta chỉ cần quan sát và học hỏi những vòng tuần hoàn của tự nhiên.
Chia vùng là một công cụ mạnh mẽ trong permaculture. Công cụ này được sử dụng cùng với các công cụ thiết kế khác như lập kế hoạch, phân tích và kết nối các mối quan hệ của các yếu tố để thiết kế và xây dựng hệ thống permaculture trên khu đất cũng như mảnh vườn của bạn.
Theo dõi chuyên mục Permaculture để tiếp tục cập nhật các thông tin và cách thức áp dụng của hệ thống nông nghiệp này.
Nguồn tham khảo:
1. Earth user’s guide to Permaculture second edition, Rosemary Morrow
2. Đại cương về nông nghiệp bền vững, Bill Mollison and Reny Mia Slay
3. Tài liệu Hỗ trợ lồng ghép lối sống sinh thái vào chương trình giáo dục cho thanh niên – Chủ đề: Tìm hiểu về nông nghiệp trường tồn (Permaculture), Trung tâm Phát triển Sáng kiến Cộng đồng và Môi trường (C&E)
4. https://worldwidepermaculture.com/five-zones-permaculture-zero-one/
5. https://worldwidepermaculture.com/the-five-zones-of-permaculture-zones-two-to-five/
6. https://permaculturevisions.com/getting-permaculture-zone/
